Het Europees parlement heeft het mandaat van de commissie juridische zaken om met de Raad te onderhandelen over de modernisering van de copyrightwetgeving weggestemd. Die moest aangepast worden aan de digitale tijd waarin op Youtube, Facebook en andere onlineplatforms teksten, beelden en muziek gedeeld worden waarop mogelijk copyright rust. Maar de nieuwe voorstellen zijn vooral op maat geschreven van het bedrijfsleven én de nieuwe regels riskeren de deur open te zetten voor censuur.
Zo willen uitgevers van ondermeer dagbladen en tijdschriften vergoed worden, zelfs als op de zoekmachine Google enkel de titel en de eerste lijnen van een artikel verschijnen. Een gevaarlijk voorstel, vindt Kathleen Van Brempt, want de vrijheid om informatie op te zoeken wordt zo gefnuikt. Zoekmachines zijn bovendien dé reden dat moderne online kranten veel bezoekers lokken. Wie op Google de titel van een artikel vindt, wordt bovendien doorverwezen naar de website van het bewuste medium, dat de keuze heeft om die informatie gratis of betalend aan te bieden.
Een ander omstreden artikel (artikel 13) in de nieuwe voorstellen heeft het over de controle op inbreuken op de copyrightwetgeving bij internetplatform zoals Youtube, Facebook, Instagram en dies meer. Die moeten voortaan verhinderen dat werken die auteursrechtelijk beschermd zijn op hun forum verschijnen, tenzij zij hiervoor een overeenkomst, met bijhorende vergoeding, aangegaan zijn met de rechthebbende. “Daarvoor zal gebruik worden gemaakt van filters (algoritmes) die beeld en geluidsfragmenten herkennen en daaropvolgend automatisch de inhoud blokkeren of verwijderen. Een korte impressie van het verjaardagfeestje van je kleuter op Facebook, waar die met zijn vriendjes een dansje maakt op een streepje muziek, riskeert door zo’n algoritme geblokkeerd te worden. Of een vakantiefoto waar op de achtergrond een kunstwerk te zien is, riskeert verwijderd te worden. Het automatisch filteren via algoritmes kan nog ernstigere gevolgen hebben,” vindt van Brempt. “Het kan leiden tot “vals positieve” resultaten waardoor bijvoorbeeld recensies, parodieën, memes, fanart en dergelijke meer onterecht van het net gehaald worden. De lijn met censuur wordt dan erg dun.”
Dergelijke filters bedreigen ook kleine freelance creatievelingen die niet verbonden zijn aan een uitgeverij of een platenlabel dat overeenkomsten afsluit met internetplatforms. Het is immers onhaalbaar om overeenkomsten af te sluiten met de miljoenen mensen die informatie of creaties met de wereld willen delen. Het resultaat zal zijn dat werken van freelancers, bloggers of beginnende muzikanten onvindbaar worden op het web. Ook dat is een gevaarlijke stap richting censuur.
Artiesten en schrijvers moeten uiteraard correct vergoed worden voor hun werk en internetgiganten die hun monopoliepositie uitbuiten, miljarden reclamewinsten opstrijken en vervolgens onze sociale en fiscale regels aan hun laars lappen, moeten we beteugelen. Maar de voorstellen zoals ze nu voorliggen zullen dat doel missen, vooral grote mediahuizen geld opleveren en mogelijk desastreuze gevolgen hebben voor de vrije meningsuiting. We moeten deze problemen op de juiste manier aanpakken, met een afdwingbare en uniforme Europese regelgeving die kunstenaars en schrijvers beschermt, zonder de informatiestroom voor en door burgers te beknotten. Dit kan bijvoorbeeld via concurrentiemaatregelen en fiscale regelgeving. Of door makkelijke en transparante klachtensystemen uit te werken die elke artiest toelaat misbruiken te melden en een snelle afhandeling garandeert.
