In een resolutie die morgen ter stemming ligt in het Europees parlement worden de Europese Commissie en de Raad opgeroepen om artikel 7 in werking te laten treden tegen de Poolse regering. “De Poolse regering blijft immers volharden in de afbouw van de rechtstaat,” zegt Europees parlementslid Kathleen Van Brempt. “Ons land moet ook het voortouw nemen in de Raad om de rechtsstaat in Europa te verdedigen, maar botst op de N-VA die in het Europees parlement net het omgekeerde doet, namelijk de Poolse regering uit de wind zetten."
“Regeringspartij Recht en Rechtvaardigheid - die samen met N-VA in een Europese fractie zetelt - tracht systematisch de grondrechten waarop de Europese Unie gebaseerd is, te ondergraven. De afgelopen maanden heeft de Poolse regering maatregel na maatregel genomen die de fundamentele rechten van de Poolse bevolking in gevaar te brengen,” zegt Van Brempt.
Zo werd de pensioenleeftijd van de rechters van het Poolse hooggerechtshof drastisch verlaagd, zodat bijna de helft van de 80 rechters ontslag moeten nemen. Datzelfde hooggerechtshof werd uitgebreid met twee kamers, een disciplinaire kamer - deels benoemd door de senaat - die rechters en advocaten kan aanklagen, en een tweede, bijzondere kamer die oude vonnissen kan vernietigen, kan oordelen over de geldigheid van verkiezingen en de media kan beboeten. Daar bovenop werd ook de Nationale Raad voor Justitie hervormd zodat haar leden door het parlement kunnen aangeduid worden. “Het juridisch systeem zal dus sterk beïnvloed worden door politiek benoemde rechters, wat de scheiding der machten ernstig in gevaar brengt,” zegt Van Brempt.
Vorige maand nog keurde de senaat ook een controversiële wet goed die het illegaal maakt om Polen te beschuldigen van medeplichtigheid bij de Jodenvervolging tijdens WOII. En deze week nog raakte bekend dat de regering een verbod wil op betogingen tijdens de komende klimaattop in december in Katowice. “De vrijheid van meningsuiting is in Polen ernstig bedreigd,” zegt Van Brempt.
“Morgen willen we een duidelijk signaal zenden naar de Poolse regering. Wie deel uitmaakt van de Europese Unie, moet de grondrechten en beginselen van de democratische rechtsstaat respecteren,” zegt Van Brempt. "Zowel de Commissie als de lidstaatregeringen in de Raad moeten zich voorbereiden om artikel 7 van het Europese Verdrag in werking te laten treden, waardoor Polen elk stemrecht in de Raad zou verliezen.”
De motie tot resolutie, die in januari goedgekeurd werd door de commissie burgerlijke vrijheden, justitie en binnenlandse zaken, kent ook felle tegenstanders in het Europees parlement. Zowel de Europe of Nations and Freedom fractie, waarin ondermeer het Vlaams Belang zetelt, als de European Conservatives and Reformists, waarin de N-VA zetelt, hebben alternatieve moties ingediend die de Poolse regering steunen. “Volgens de N-VA fractie moeten de Europese Commissie en het Europees parlement zich niet bemoeien met Polen. De N-VA fractie betreurt dan ook het opstarten van artikel 7. Het is verbazingwekkend dat N-VA de manifeste inbreuken op de Europese grondrechten blijft verdedigen. Die houding is problematisch omdat straks de lidstaten zich moeten uitspreken over de Poolse situatie. De vraag is of België de procedure van artikel 7 zal steunen, als de machtigste partij van het land tégen die procedure gekant is. Wij vragen daarom dat de Belgische regering zich duidelijk uitspreekt over haar positie.”
Volgens sp.a moet Europa echter nog verder gaan. “De situatie in Polen, maar ook in Hongarije en zelfs in andere lidstaten wijst er op dat de democratie en de rechtsstaat in Europa een zwakke bescherming genieten. De bestaande sanctie - het schrappen van stemrecht in de Raad - is onvoldoende. Het moet mogelijk worden om hardleerse lidstaten in de portefeuille te raken door het verminderen of zelfs schrappen van de middelen uit de structuurfondsen. Bovendien zou er een jaarlijkse stresstest voor de democratie moeten komen, een rapport dat aantoont waar in de EU de democratie bedreigd wordt. Dit vereist dat we in de schoot van de EU een echte, onafhankelijke Europese waakhond voor de democratie installeren, de ‘Kopenhagen-Commissie’, onder leiding van een Hoge Commissaris. Ons voorstel is ingrijpender dan wat minister van buitenlandse zaken Reynders lanceerde en beperkt blijft tot een jaarlijkse analyse van de mensenrechten en de rechtsstaat in Europa in de vorm van een scorebord. Onze ‘stresstest voor de democratie’ kan vroegtijdig risico’s opsporen, zodat ook snel maatregelen kunnen genomen worden.”
MEPs involved
