W 2022 roku Parlament Europejski pod przewodnictwem Grupy S&D i Rada przyjęły dyrektywę w sprawie adekwatnych wynagrodzeń minimalnych. Dyrektywa ta poprawi ochronę płacy minimalnej dla pracowników na mocy prawa lub układów zbiorowych oraz wzmocni negocjacje zbiorowe na poziomie krajowym, aby zwiększyć liczbę pracowników chronionych na mocy układów zbiorowych. Jest to ogromny sukces Grupy S&D, ponieważ oznacza on zwrot w europejskiej polityce. W reakcji na kryzys finansowy Komisja Europejska od wielu lat opowiadała się za obniżkami wynagrodzeń, likwidacją układów zbiorowych i konkurencją płacową. Obecnie nacisk położony jest na godziwe płace, wzmocnienie rokowań zbiorowych, zmniejszenie nierówności płacowych oraz pozytywną konwergencję społeczną. Godziwe płace minimalne są korzystne w szczególności dla osób o niskich dochodach, z których wiele to kobiety. Wzywamy państwa członkowskie, aby zadbały o to, aby ich płace minimalne odpowiadały rosnącym kosztom życia oraz aby położyły one kres ich zróżnicowaniom i potrąceniom, które je podważają.
W czasie ostatniej sesji plenarnej minionej kadencji Parlament Europejski zatwierdził historyczną dyrektywę w sprawie ochrony ponad 30 milionów pracowników platform internetowych i europejskiego modelu społecznego. Był to ostatni etap na trudnej drodze do nowego prawodawstwa, która rozpoczęła się w 2016 roku w Pradze, gdzie Socjaliści i Demokraci po raz pierwszy zobowiązali się do walki o ochronę wszystkich pracowników w erze cyfrowej. To przełomowe prawodawstwo jest wynikiem ośmioletniej bitwy toczonej przez postępową rodzinę. Socjaliści i Demokraci prowadzili negocjacje w imieniu Parlamentu Europejskiego, a wszystko to nie byłoby możliwe bez komisarza ds. pracy i praw socjalnych, Nicolasa Schmita, który przedstawił daleko idący wniosek legislacyjny w tej sprawie. Była to ciężka walka z agresywnym lobbingiem ze strony wielkich platform internetowych, ale ostatecznie zwyciężyła Europa socjalna. Niniejsza dyrektywa ma na celu ochronę osób, które codziennie nas podwożą, przywożą nam żywność i świadczą dla nas wiele innych usług, pracując dla platform internetowych takich jak Uber, Deliveroo, Amazon, Helpling i innych podobnych. Wiele platform internetowych zatrudnia je jako fikcyjnych samozatrudnionych, pozbawiając je godziwych zarobków i praw pracowniczych. Teraz to się zmieni. Nowa dyrektywa nie tylko będzie chroniła pracowników platform internetowych, ale także ochroni prawdziwe samozatrudnienie oraz dobrych pracodawców przed nieuczciwą konkurencją, a także wprowadzi przełomowe zasady zarządzania algorytmami, zapewniając, że maszyny nie będą mogły zwalniać ludzi ani ich szpiegować. Wszystko to sprawi, że Europa stanie się pionierem w dziedzinie światowego prawa pracy.
W odpowiedzi na długotrwałe apele Grupy S&D o podjęcie działań w tej kwestii, Unia Europejska wprowadziła w 2023 roku dyrektywę w sprawie przejrzystości wynagrodzeń, aby wesprzeć prawo do równych płac. Ta przełomowa dyrektywa ustanawia standardy w zakresie przejrzystości wynagrodzeń, aby umożliwić pracownikom dochodzenie prawa do równej płacy w celu rozwiązania problemu różnic w wynagrodzeniach i emeryturach ze względu na płeć. W 2021 roku kobiety nadal zarabiały średnio o 13% mniej na godzinę niż mężczyźni, a ich emerytury były nawet o 30% niższe. Jednocześnie wskaźnik zatrudnienia kobiet był o 11% niższy niż wskaźnik zatrudnienia mężczyzn (69% wobec 80%).
Po wielu latach nacisków politycznych ze strony Grupy S&D w 2021 roku ustanowiono europejską gwarancję dla dzieci wraz z obowiązkiem państw członkowskich, w których wskaźnik zagrożenia ubóstwem przekracza średnią UE, do inwestowania co najmniej 5% środków Europejskiego Funduszu Społecznego plus (EFS+) w ramach gwarancji dla dzieci. Chcemy zapewnić każdemu europejskiemu dziecku zagrożonemu ubóstwem dostęp do bezpłatnej opieki zdrowotnej wysokiej jakości, bezpłatnej edukacji wysokiej jakości, bezpłatnej opieki nad dziećmi wysokiej jakości, godnych warunków mieszkaniowych oraz odpowiedniego odżywiania. Gwarancja dla dzieci to ważna inwestycja w przyszłość, stabilność i dobrobyt Unii Europejskiej; wymaga ona jednak odpowiednich środków finansowych. Dlatego też Grupa S&D przekonała większość w Parlamencie Europejskim do poparcia apelu o przeznaczenie na gwarancję dla dzieci specjalnego budżetu w wysokości co najmniej 20 miliardów euro.
Młodym ludziom brakuje możliwości zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy, a wielu z nich jest zmuszonych do podejmowania niepewnego zatrudnienia, takiego jak staże oparte na wyzysku, fałszywe staże i bezpłatne praktyki zawodowe. Grupa S&D przeprowadziła w Parlamencie Europejskim udaną kampanię na rzecz dyrektywy w sprawie wysokiej jakości staży, ustanawiającej minimalne kryteria jakości, takie jak godziwa płaca, godziwe warunki pracy, dostęp do ochrony socjalnej, ograniczony czas trwania staży oraz uznawanie ich za doświadczenie zawodowe przy procesie rekrutacji. Oczekuje się, że Komisja Europejska przedstawi wreszcie wniosek w kwestii dyrektywy w sprawie wysokiej jakości staży w 2024 roku.
Biorąc pod uwagę fakt, że w 2018 roku doszło do ponad 3 300 wypadków w miejscu pracy ze skutkiem śmiertelnym i ponad 3 milionów wypadków w miejscu pracy bez skutku śmiertelnego oraz biorąc pod uwagę to, że co roku ponad 200 000 pracowników umiera z powodu chorób zawodowych, Grupa S&D nalega na wprowadzenie bardziej rygorystycznych przepisów dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy. Podejście w postaci „wizji zero” w odniesieniu do wypadków i chorób zawodowych może stać się rzeczywistością jedynie wtedy, kiedy zdrowie pracowników zostanie przedłożone nad interesy finansowe przedsiębiorstw. Grupa S&D z sukcesem zainicjowała ambitną rewizję dyrektywy w sprawie azbestu w miejscu pracy, obejmującą obowiązkową kontrolę budynków, a następnie usuwanie azbestu i innych substancji niebezpiecznych przed jakimikolwiek pracami renowacyjnymi. Ponadto dyrektywa w sprawie czynników rakotwórczych i mutagenów, mająca na celu ochronę pracowników przed nowotworami, przeszła od 2019 roku dwa udane przeglądy; rozszerzono m. in. jej cel o substancje szkodliwe dla reprodukcji. Grupa S&D przewodziła również walce o dyrektywę w sprawie prawa do bycia offline oraz przepisy dotyczące minimalnych wymogów w zakresie telepracy. Ponieważ organizacje pracodawców odmówiły podpisania porozumienia z partnerami społecznymi, spodziewamy się, że Komisja Europejska przedstawi projekt dyrektywy w tej sprawie w 2024 roku.
Ulepszanie i wzmacnianie europejskich rad zakładowych (ERZ) jest priorytetem dla Grupy S&D we współpracy ze związkami zawodowymi od 2009 roku. Dopiero w 2022 roku większość w Parlamencie Europejskim wezwała do rewizji dyrektywy w sprawie europejskich rad zakładowych. Chcemy mieć pewność, że pracodawcy nie będą mogli blokować powołania Europejskiej Rady Zakładowej w międzynarodowej firmie, w której przedstawiciele pracowników będą informowani i konsultowani z dużym wyprzedzeniem; chcemy także, żeby kierownictwo nie nadużywało klauzul poufności w celu osłabiania ERZ. Komisja Europejska przedstawiła wniosek dotyczący rewizji dyrektywy w tej sprawie na początku 2024 roku.
Pragniemy przyjęcia kompleksowej strategii przeciwdziałania ubóstwu, obejmującej wiążące cele w zakresie ograniczenia ubóstwa i położenia kresu bezdomności, rewizji unijnych zasad pomocy państwa w celu zapewnienia mieszkalnictwa socjalnego oraz rozwoju miejscowości zróżnicowanych pod względem społecznym, przyjęcia wiążących celów w zakresie zapewnienia mieszkań po przystępnych cenach (na poziomie co najmniej 30% nowych mieszkań dla grup o niskich dochodach i 30% dla grup o średnich dochodach), specjalnego budżetu w wysokości co najmniej 20 miliardów euro na europejską gwarancję dla dzieci oraz podwojenia budżetu Europejskiego Funduszu Społecznego plus (EFS+) dla osób najbardziej potrzebujących, a także dyrektywy w sprawie odpowiednich systemów dochodu minimalnego, zapewniających integrację osób nieobecnych na rynku pracy.
Chcemy silniejszego mandatu dla Europejskiego Urzędu ds. Pracy (ELA), aby lepiej chronić pracowników mobilnych, w tym obywateli państw trzecich, wprowadzenia europejskiej karty zabezpieczenia społecznego (ESSPASS) jako unijnego narzędzia egzekwowania prawa w celu koordynacji zabezpieczenia społecznego oraz zapewnienia sprawiedliwej mobilności pracowników, a także finansowania przez UE doradztwa i transnarodowych sieci wsparcia dla pracowników mobilnych.
Chcemy: dyrektywy w sprawie sztucznej inteligencji w miejscu pracy, aby zapewniła ludzką kontrolę nad decyzjami związanymi z zatrudnieniem oraz chroniła prawa podstawowe i prawa socjalne pracowników; dyrektywy w sprawie staży wysokiej jakości, aby położyć kres wyzyskowi młodych ludzi oraz aby stażyści i stażyści otrzymywali godziwe wynagrodzenie; a także dyrektywy w sprawie informacji, konsultacji i partycypacji pracowników, mającej zastosowanie do wszystkich form przedsiębiorstw, łańcuchów podwykonawców i franczyz, aby przewidywać zmiany, takie jak restrukturyzacja, transformacja cyfrowa i zmiana klimatu.
Chcemy, aby rewizja dyrektywy o europejskich radach zakładowych usprawniła informowanie i konsultacje przedstawicieli pracowników międzynarodowych firm, zapobiegała nadużywaniu przez kierownictwo klauzul poufności oraz przewidywała skuteczne sankcje. Chcemy także, aby rewizja dyrektywy o pracy tymczasowej położyła kres pośrednikom na rynku pracy nieprzestrzegającym prawa UE oraz zapewniła równe traktowanie pracowników, w tym pracowników sezonowych i pracowników mobilnych.
Chcemy także ograniczenia łańcuchów podwykonawstwa i jasnych przepisów w zakresie odpowiedzialności za podwykonawstwo.
W ramach naszych wysiłków na rzecz wspierania pracowników opowiadamy się za kilkoma kluczowymi dyrektywami mającymi na celu poprawę równowagi między pracą a życiem osobistym oraz ochronę dobrego samopoczucia. Po pierwsze proponujemy dyrektywę dotyczącą prawa do bycia offline i określającą jasne warunki w zakresie telepracy. Uznając znaczenie zdrowia psychicznego, opowiadamy się za dyrektywą dotyczącą konkretnie zagrożeń psychospołecznych i promującą ogólne dobre samopoczucie w miejscu pracy. Ponadto podkreślamy znaczenie dyrektywy skupiającej się na schorzeniach układu mięśniowo-szkieletowego związanych z pracą; jej celem ma być stworzenie zdrowszego i bardziej ergonomicznego środowiska pracy. Ponadto jesteśmy zwolennikami dyrektywy mającej na celu zapewnienie uznawania i odpowiedniego odszkodowania w przypadku chorób zawodowych, takich jak depresja, wypalenie zawodowe i nowotwory skóry.
Nasze wysiłki koncentrujemy na włączeniu Europejskiego filaru praw socjalnych i protokołu postępu społecznego do traktatów UE, aby chronić prawa społeczne na tym samym poziomie, co wolności gospodarcze na jednolitym rynku. Chcemy także, aby pakt na rzecz zrównoważonego rozwoju i postępu społecznego nadał zrównoważonemu rozwojowi i celom społecznym wiążący charakter. Jeśli chodzi o wydatki publiczne, chcemy warunkowości społecznej, co oznacza, że ani jedno euro z budżetu UE nie może zostać wydane na projekty, które nie przestrzegają praw socjalnych i pracowniczych. Ogólnie rzecz biorąc, chcemy chronić ludzi przed polityką oszczędnościową oraz zapobiegać zagrożeniom społecznym wynikającym z działań politycznych i reform gospodarczych.
Chcemy ustanowienia europejskiego programu reasekuracji świadczeń dla bezrobotnych, aby tymczasowo wspierać systemy krajowe w czasach kryzysów oraz kontynuacji europejskiego instrumentu tymczasowego wsparcia w celu ograniczenia ryzyka bezrobocia w sytuacjach nadzwyczajnych (SURE) jako stałego instrumentu wspierania systemów pracy w niepełnym wymiarze godzin w czasie kryzysów.
