Een diepgewortelde sociale crisis én een ecologische crisis maken het noodzakelijk een radicaal ander Europees beleid te voeren. Dat zegt de fractie van sociaal-democraten in het Europees parlement (S&D) in het vuistdikke rapport ‘Duurzame Gelijkheid’ dat vandaag in Brussel werd voorgesteld. Meer dan 100 concrete beleidsvoorstellen moeten Europa op weg helpen naar een duurzaam samenlevingsmodel. “Door de focus te leggen op ‘duurzaamheid’ wil mijn fractie tonen dat er een andere weg is om uit de elkaar versterkende crises te komen,” zegt Europees parlementslid en mede-initiatiefneemster Kathleen Van Brempt.
“We zijn er ons onvoldoende van bewust maar de ongelijkheid in Europa blijft toenemen. We merken bijvoorbeeld dat het aantal mensen in armoede in Europa exact even groot is als in 2010 toen de EU haar strategie voor armoedebestrijding lanceerde. Die strategie wilde nochtans tegen 2020 20 miljoen mensen uit de armoede halen. De groeiende ongelijkheid duidt op een diepgewortelde sociale crisis.”
“De sociale crisis wordt nog eens versterkt door een ecologische crisis die zowel betrekking heeft op klimaatverandering als op grondstoffen- en afvalbeleid. In dat domein heeft de EU al wat gerealiseerd, ondermeer in het Clean Energy Package, met strengere uitstootnormen voor wagens of maatregelen om de klimaatopwarming af te remmen. Maar met het ‘vergroenen van de economie’ alleen zullen de crises niet opgelost worden. Een tekenend voorbeeld is het protest van de gele hesjes dat duidelijk maakt dat ecologische maatregelen niet mogelijk zijn zonder sociale maatregelen. Een volwaardig duurzame samenleving moet zowel sociaal als ecologisch duurzaam zijn. Als we er niet in slagen onze samenleving duurzaam te maken op de lange termijn, zullen de opeenstapeling van sociale spanningen en conflicten en de groeiende klimaat- en milieucrisis de Europese samenleving aan het wankelen brengen.”
Daarom heeft de S&D fractie, op initiatief van fractievoorzitter Udo Bullmann en vice-voorzitter Kathleen Van Brempt een Onafhankelijke Commissie voor Duurzame Gelijkheid de opdracht gegeven om de onderlinge verbanden tussen sociaal- en ecologisch beleid bloot te leggen, de problemen in het Europese beleid te identificeren én met concrete maatregelen te komen. De Onafhankelijke Commissie voor Duurzame Gelijkheid, bestaande uit 27 experts - academici zoals Frank Vandenbroucke en politici - onder voorzitterschap van de voormalige Deense premier en oud-PES voorzitter Poul Nyrup Rasmussen en de voorzitter van de Raad van Bestuur van de Nationale Bank van Griekenland Louka Katseli, heeft haar rapport vandaag bekend gemaakt.
Het rapport, waaraan ruim een jaar gewerkt werd, vertrekt van de duurzame ontwikkelingsdoelen van de Verenigde Naties ( de SDFG’s) en bevat meer dan 100 concrete beleidsvoorstellen. Zo wil de S&D fractie dat de Europese Commissie lidstaten heel anders gaat beoordelen. “Vandaag wordt het succes van een land vooral gemeten aan het begrotingsbeleid en economische groei, uitgedrukt in BNP,” zegt Van Brempt. “Maar dat zegt helemaal niets over het welbevinden van de bevolking. Willen we een duurzame samenleving ontwikkelen dan moeten lidstaten beoordeeld worden op duurzaamheidscriteria, die moeten afgesproken worden in een nieuw Duurzaam Ontwikkelingspact. Dat betekent dat lidstaten ook beoordeeld moeten worden op bijvoorbeeld de genderkloof, de armoedecijfers, de uitstoot van broeikasgassen, het aandeel aan hernieuwbare energie, de inkomensongelijkheid of de publieke uitgaven voor onderwijs…”
De S&D fractie wil ook dat bedrijven en vooral multinationals een grotere maatschappelijke verantwoordelijkheid opgelegd krijgen. “Multinationals zouden enkel op Europees grondgebied mogen opereren als ze over een Europees Paspoort voor Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen beschikken. Dergelijk paspoort zou hen een aantal verplichtingen opleggen zoals bijvoorbeeld sociale dialoog en eerlijke arbeidscontracten, verplichtingen inzake gendergelijkheid, de beperking van de loonkloof of de milieu-impact van het bedrijf, of de verplichting om per land te rapporteren waar de winsten werden gemaakt en waar belastingen werden betaald…”
De S&D-fractie stelt dat het vergroenen van de economie altijd moet gepaard gaan met Just Transition maatregelen, zodat de transitie naar een koolstofarme economie of naar de Big Data-economie rechtvaardig verloopt en iedereen ten goede komt. “Mensen moeten inspraak krijgen in de transitie,” zegt Van Brempt, “moeten de kans krijgen zich te herscholen of kunnen rekenen op compensaties als ze getroffen worden door de omslag naar een nieuw economisch model. Pas als mensen de garantie krijgen dat het vergroenen van de economie in hun voordeel zal zijn, zullen ze die transitie ook willen steunen.”
De sociaal-democraten willen daarnaast een ambitieus armoedebestrijdingsplan met een kindergarantie voor kinderen met een armoederisico zodat zij gratis gebruik kunnen maken van ondermeer onderwijs en gezondheidszorg, een Europees Recht op Werk en op termijn zelfs een uitbreiding van het sociale vangnet in een Common Wealth Charter dat een reeks basisdiensten zoals onderwijs, gezondheidszorg, openbaar vervoer of wifi kosteloos of aan een minimale vergoeding wil aanbieden. Dit zijn slechts enkele van de voorstellen van de Onafhankelijke Commissie voor Duurzame gelijkheid. Het volledige rapport kan u hier downloaden.
“Voor ons schetst het rapport de krijtlijnen van het beleid dat de Unie tussen 2019 en 2024 moet voeren. Het rapport is ook de insteek van mijn fractie voor het verkiezingsprogramma van de Partij van Europese Socialisten (PES). Wij zijn er van overtuigd dat er geen andere weg is dan de weg die we schetsen, namelijk een beleid dat duurzaamheid centraal stelt, zowel economische, sociale als ecologische duurzaamheid. Als we een van die drie facetten vergeten, zullen we er nooit in slagen uit de crises te geraken.”
