Terwijl Amazons oprichter Jeff Bezos net de titel van rijkste persoon ter wereld heeft heroverd, kunnen zijn werknemers niet eens een toiletpauze nemen onder de druk van het halen van onmenselijke prestatiedoelen.
Tijdens de hoorzitting in het Europees Parlement in januari, waar de stoel van Amazon leeg bleef, kregen we een kijkje in de gruwelijke werkomstandigheden door getuigenissen van werknemers. Eén specifiek verhaal blijft ons bij - een werknemer die getuige was van een ongeluk en later werd ontslagen om negatieve gevolgen voor het bedrijf te voorkomen. Er zijn berichten over pauzes die nauwlettend in de gaten worden gehouden, over camera's voor de badkamerdeur, over werknemers die worden behandeld als robots, slaven, nummers...
Voor dergelijke uitbuiting mag geen plaats zijn in Europa. De multinational moet de Europese regels en waarden respecteren als het zaken wil doen en winst wil maken in Europa. We moeten ervoor zorgen dat Amazon fatsoenlijke lonen betaalt en de rechten van werknemers waarborgt - om werknemers als mensen te behandelen, niet als robots.
Met deze missie in gedachten organiseren de Socialisten en Democraten vandaag een Amazon-actiedag in heel Europa, gecoördineerd door UNI Europa, de Europese vakbond voor werknemers in de dienstensector, om Amazon-werknemers en bij UNI Europa aangesloten vakbonden in Duitsland, Italië, Spanje en Nederland te ontmoeten. Ze zullen bespreken hoe werknemers mondiger kunnen worden zodat ze zich kunnen verzetten tegen de uitbuiting door Amazon.
Deze belofte voor meer actie is het antwoord van de S&D-Fractie op de afwijzende houding van Amazon. Amazon weigerde deel te nemen aan parlementaire hoorzittingen om te praten over werknemersrechten en annuleerde een officieel bezoek van leden van het Parlement om de arbeidsomstandigheden in zijn magazijnen te observeren, terwijl het via de achterdeur EU-besluiten probeert te beïnvloeden.
Als reactie daarop voerden Europarlementariërs, vakbonden en maatschappelijke organisaties in februari met succes campagne om Amazon-lobbyisten de toegang tot de gebouwen van het Europees Parlement te ontzeggen. Sinds de beslissing van het Parlement en de extra publieke controle, heeft Amazon zijn registratie in het EU Transparantieregister bijgewerkt. Het bedrijf rapporteert nu dat het minstens 4,5 miljoen euro uitgeeft aan lobbyen - tegenover 2,75 miljoen euro - waardoor het de zevende grootste uitgavenverstrekker voor één bedrijf is.
De tweede stap is nu om door heel Europa te reizen om arbeiders en vakbondsvertegenwoordigers rechtstreeks te ontmoeten, naar hun verhalen te luisteren en verdere actie te coördineren.
Gezien de talloze getuigenissen ligt het voor de hand om de werknemers van Amazon te beschermen tegen massale controle door te zorgen voor een nieuwe ambitieuze Europese wetgeving over kunstmatige intelligentie op de werkplek, naar het voorbeeld van de onlangs aangenomen wetgeving over platformwerk. Dit betekent dat het 'human-in-command'-principe moet worden gewaarborgd, zodat alleen mensen belangrijke beslissingen kunnen nemen, dat de verwerking van gegevens van werknemers door middel van AI moet worden verboden, dat het verplicht moet zijn om met werknemersvertegenwoordigers afspraken te maken over de inzet van AI-technologie en dat er serieuze sancties moeten komen, waaronder financiële sancties, in geval van niet-naleving.
Bovendien moet het volgende Parlement de strijd opvoeren tegen praktijken die uitbuiting van werknemers mogelijk maken - het ontwrichten en verzwakken van vakbonden, bekend als union busting, en het negeren van collectieve arbeidsovereenkomsten.
De volledige handhaving van de EU-wetgeving inzake minimumlonen is essentieel - de doelstelling van 80 procent collectieve onderhandelingen geldt ook voor Amazon en garandeert ook de toegang van vakbondsvertegenwoordigers tot werknemers. Bovendien moeten collectieve arbeidsovereenkomsten met meerdere werkgevers en sectoren, die werknemers in de hele toeleveringsketen van Amazon omvatten, worden versterkt. Het doel is dat er geen Amazon-werkplek is zonder werknemersvertegenwoordigers en geen Amazon-werknemer zonder collectieve overeenkomst.
Vakbondsonderdrukking moet een misdaad worden zodat EU-lidstaten strenge straffen kunnen opleggen, inclusief gevangenisstraffen, voor schendingen van arbeidsrechten en anti-vakbondsactiviteiten. Vakbonden moeten onbeperkt toegang hebben tot de faciliteiten van Amazon, zodat ze de belangen van werknemers effectief kunnen behartigen, grieven kunnen aanpakken en kunnen onderhandelen over eerlijke arbeidsvoorwaarden.
Daarnaast moet het volgende Parlement de Europese wetgeving voor openbare aanbestedingen herzien om overheidsfinanciering van Amazon's sociale dumping te ontmoedigen en om bedrijven die de arbeidsrechten respecteren en collectieve onderhandelingen voeren prioriteit te geven. Uit onderzoek van UNI Europa is gebleken dat Amazon van 2019 tot 2021 meer dan 1,3 miljard euro heeft ontvangen via lucratieve overheidscontracten in Europa. Het overgrote deel van de contracten wordt binnengehaald via Amazon Web Services (AWS), de web- en cloud computing-tak van het bedrijf. Erger nog, van 2020 tot 2022 ontving Amazon bijna 30 miljoen euro voor AWS-contracten met verschillende directoraten-generaal van de EU.
Om de monopolistische praktijken van Amazon en de uitbuiting van werknemers onder de aandacht te brengen, heeft UNI Europa een versie van het populaire bordspel Amazonopoly samengesteld. De instructies beginnen met een eenvoudig doel - probeer te zien of je kunt winnen wanneer Amazon alles al bezit, van bewakingsinstrumenten tot zorg- en medische producten. De multinational stapelt zijn fortuin op over de ruggen van onderbetaalde en mishandelde arbeiders. "Jullie hebben voor dit alles betaald", zei Bezos tegen Amazon-werknemers en -kopers toen hij in juli 2021 terugkeerde uit de ruimte. Het is tijd om Amazon terug te laten betalen. Het is tijd om Amazon een eerlijk spel te laten spelen in Europa.
Agnes Jongerius - Coördinator van de S&D-Fractie in de Commissie werkgelegenheid en sociale zaken
