Parlament Europejski ma jutro zatwierdzić Społeczny Fundusz Klimatyczny, kluczowy element pakietu „Gotowi na 55” („Fit for 55”), mającego na celu pogodzenie działań na rzecz klimatu ze sprawiedliwością społeczną.
W ramach swojego zaangażowania w walkę ze zmianą klimatu i promowanie sprawiedliwości społecznej, Grupa S&D wniosła znaczący wkład w opracowanie tego ambitnego instrumentu ochronnego, aby pomóc znajdującym się w najtrudniejszej sytuacji obywatelom w przejściu na neutralność klimatyczną.
Fundusz ten jest powiązany z nowym systemem handlu emisjami (ETS), który obejmie teraz emisje z budynków i transportu drogowego. Aby przeciwdziałać ryzyku w postaci wzrostu cen energii w tych sektorach, Grupa S&D opowiedziała się za ambitnymi środkami i finansowaniem w celu wsparcia znajdujących się w trudnej sytuacji gospodarstw domowych, użytkowników transportu i mikroprzedsiębiorstw, które zostały w nieproporcjonalnie duży sposób dotknięte przejściem na czystą energię.
Część dochodów z nowego ETS sfinansuje fundusz*, który zostanie z kolei wykorzystany na inwestycje projektowe promujące efektywność energetyczną, renowacje budynków, bezemisyjną mobilność, a także płatności bezpośrednie dla gospodarstw domowych o niskich dochodach na poziomie krajowym.
Petar Vitanov, negocjator Grupy S&D w Komisji Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności, powiedział:
- Społeczny Fundusz Klimatyczny to znacząca inicjatywa, która zapewni, że nikt nie zostanie pominięty w ramach przejścia na bardziej zrównoważoną gospodarkę. Jesteśmy dumni z tego, że możemy przyczynić się do tych wysiłków i pracować na rzecz zapewnienia neutralnej dla klimatu, bardziej sprawiedliwej Europy.
- Obywatele o niższych dochodach, którzy już teraz wydają ponadprzeciętną ich część na energię, będą najbardziej dotknięci włączeniem transportu drogowego i gospodarstw domowych do nowego systemu ETS. Ponieważ unijna definicja ubóstwa energetycznego była zbyt restrykcyjna, naszej Grupie udało się poszerzyć jej zakres, aby objąć nią ubóstwo transportowe, co lepiej odpowiada na potrzeby użytkowników transportu przechodzących na mobilność bezemisyjną.
- Społeczny Fundusz Klimatyczny będzie reagował na rzeczywisty wpływ na ceny wynikający ze stosowania zasady „zanieczyszczający płaci”. Wraz ze wzrostem cen emisji, fundusz ten również będzie rósł, aby walczyć ze skutkami odczuwanymi przez gospodarstwa domowe i użytkowników transportu znajdujących się w trudnej sytuacji. Dzięki naszym staraniom, wdrażanie funduszu rozpocznie się w przyszłym roku, co umożliwi obywatelom jak najszybsze skorzystanie z niego.
Klára Dobrev, negocjatorka Grupy S&D w Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych, powiedziała:
- Tylko dzięki sprawiedliwości społecznej jako naczelnej zasadzie każdej inicjatywy, będziemy w stanie sprawić, aby UE była bardziej odporna na różnego rodzaju zagrożenia. W tym kontekście musimy zapewnić sprawiedliwość środowiskową z korzyścią dla społeczności znajdujących się w trudnej sytuacji, które zostały w nieproporcjonalny sposób dotknięte z powodu niedoinwestowania infrastruktury krytycznej, a także z racji zanieczyszczenia i zmiany klimatu.
- Społeczny Fundusz Klimatyczny będzie niezbędnym narzędziem do osiągnięcia naszego celu, jakim jest zagwarantowanie każdemu dostępu do niedrogiego, zrównoważonego transportu i energii oraz tego, aby nikt nie został pozostawiony w tyle na naszej drodze do społeczeństwa, które chroni naszą planetę dla przyszłych pokoleń. Apelujemy jednak o więcej narzędzi, które będą walczyć z nierównym wpływem zmian klimatu i degradacji środowiska na różne grupy dochodowe, a także ze społecznymi konsekwencjami transformacji naszych społeczeństw w celu osiągnięcia neutralności klimatycznej.
- Dlatego też wzywamy Komisję i państwa członkowskie UE do wykorzystania Społecznego Funduszu Klimatycznego i opracowania „zielonych” systemów ochrony socjalnej na szczeblu krajowym w celu wzmocnienia odporności społecznej na skutki zmiany klimatu i degradacji środowiska. Programy te będą mogły obejmować między innymi: społeczną ochronę zdrowia osób dotkniętych zmianami klimatycznymi; ochronę przed bezrobociem dla pracowników, którzy stracą pracę z powodu ekstremalnych warunków klimatycznych lub w wyniku zamknięcia wysokoemisyjnych gałęzi przemysłu; oraz systemy finansowania wspierające gospodarstwa domowe w renowacjach zwiększających efektywność energetyczną w celu walki z ubóstwem energetycznym.
* Społeczny Fundusz Klimatyczny (SCF) zostanie utworzony na lata 2026-2032. W pierwszym roku będzie finansowany z wpływów uzyskanych z aukcji uprawnień z obecnego ETS, szacowanych na ok. 4 mld euro. Po wejściu w życie nowego ETS w 2027 roku SCF będzie finansowany ze sprzedaży uprawnień ETS do kwoty 65 mld euro, przy czym dodatkowe 25% zostanie pokryte ze środków krajowych, co da szacunkową łączną kwotę w wysokości 86,7 mld euro.
