Socjaliści i Demokraci wyrażają zdecydowane ubolewanie z powodu tego, że na dzisiejszym posiedzeniu przedstawicieli państw członkowskich UE w Brukseli nie udało się osiągnąć wspólnego stanowiska w sprawie lepszej ochrony pracowników platform internetowych. Ta porażka ma miejsce po osiągnięciu historycznego porozumienia politycznego w sprawie przełomowego prawa UE dotyczącego pracowników platform internetowych podczas maratonu negocjacji w Parlamencie Europejskim w Strasburgu w dniu 13 grudnia 2023 roku. Pod przewodnictwem Socjalistów i Demokratów oraz hiszpańskiej prezydencji wynegocjowano nowy światowy złoty standard w kwestii dostosowania praw pracowniczych do ery cyfrowej. Grupa S&D nalega na to, aby państwa członkowskie UE zatwierdziły porozumienie na następnym posiedzeniu, ponieważ kluczowe znaczenie ma sfinalizowanie niniejszej dyrektywy do końca obecnej kadencji oraz zapewnienie ochrony europejskiego modelu społecznego.
Elisabetta Gualmini, wiceprzewodnicząca Grupy S&D i sprawozdawczyni Parlamentu Europejskiego ds. nowej dyrektywy UE dotyczącej pracy za pośrednictwem platform internetowych, powiedziała:
- Jestem głęboko rozczarowana faktem, że nie udało się dzisiaj osiągnąć porozumienia i jestem zszokowana tym, że garstka państw członkowskich UE zasygnalizowała zamiar głosowania przeciwko tej historycznej, wyważonej i daleko idącej dyrektywie mającej na celu lepszą ochronę pracowników platform internetowych. Niniejsza nowa dyrektywa znacznie poprawiłaby prawa socjalne i pracownicze 28 milionów pracowników platform internetowych i chroniłaby ich przed wyzyskiem ze strony Ubera, Deliveroo, Helpling i podobnych platform internetowych. Jednocześnie będzie ona chronić osoby faktycznie prowadzące działalność na własny rachunek, zapewniając im autonomię, swobodę i elastyczność; będzie ona także chronić dobrych pracodawców przed nieuczciwą konkurencją.
- Lobbing w tej sprawie był intensywny. Europejskie lobby na rzecz pracy za pośrednictwem platform internetowych otwarcie wzywa nawet państwa członkowskie, aby nie zatwierdzały niniejszej dyrektywy. W ostatnich latach wiele firm wygenerowało rekordowe obroty dzięki pracownikom platform internetowych, którzy w wielu przypadkach pracują dla nich jako fałszywi samozatrudnieni bez ubezpieczenia społecznego. Wzywamy rządy UE, aby nie wpadły w pułapkę ze strony lobbystów z tej branży. Puste deklaracje na temat Europy socjalnej po prostu nie wystarczą. Europę socjalną należy budować poprzez konkretne działania mające na celu ochronę ludzi oraz dostosowanie naszych przepisów do ery cyfrowej. Najwyższy czas, aby nasilić działania i egzekwować prawa pracowników, zwłaszcza tych najbardziej wrażliwych. Stawką jest tu europejski model socjalny. Jeśli zjawisko to pozostanie nieuregulowane, wkrótce będziemy świadkami „platformizacji” całej europejskiej gospodarki wraz z dalekosiężnymi konsekwencjami, takimi jak podważanie praw pracowników i brak zabezpieczenia społecznego dla firm uchylających się od obowiązków podatkowych. Rządy państw członkowskich muszą stawić temu czoła i ponieść odpowiedzialność za swoje działania; czułam tak od pierwszej chwili, kiedy zostałam mianowana sprawozdawczynią PE.
Uwaga dla wydawców:
Obecnie ponad 28 mln osób w UE pracuje za pośrednictwem cyfrowych platform pracy. W 2025 roku ich liczba ma sięgnąć 43 milionów. Osoby pracujące za pośrednictwem platform internetowych korzystają z aplikacji lub strony internetowej, aby oferować odpłatnie swoje usługi. Ten rodzaj pracy jest obecnie przedstawiany przez wiele platform internetowych jako niestandardowa forma zatrudnienia. W związku z tym socjalne i pracownicze prawa osób pracujących za pośrednictwem aplikacji i stron internetowych nie są zapisane w standardowym prawie pracy, co sprawia, że wielu pracowników pracujących online ma mniejszą ochronę niż pracownicy offline. Tworzy to również nieuczciwą konkurencję między gospodarką dzielenia się (ang. „gig economy”) a tradycyjnymi przedsiębiorstwami oraz zagraża pełnej niezależności osób faktycznie samozatrudnionych.
Głównym celem tego prawodawstwa - dyrektywy w sprawie poprawy warunków pracy osób pracujących za pośrednictwem platform internetowych - jest ugruntowanie w prawie unijnym wzruszalnego domniemania stosunku pracy oraz zapewnienie przejrzystości algorytmów stosowanych przez cyfrowe platformy pracy. Ten pierwszy cel stanowi solidny i wyważony mechanizm pomagający korygować fikcyjne samozatrudnienie na podstawie rzeczywistych warunków pracy oraz przenosi ciężar dowodu na platformy internetowe. Ten drugi cel zapewnia, że funkcjonowanie algorytmu mającego wpływ na warunki pracy i dane osobowe osób wykonujących pracę za pośrednictwem platform internetowych nie będzie już „czarną skrzynką”; musi on być przejrzysty i podlegać negocjacjom zbiorowym, jak każda instancja kształtująca warunki pracy oraz zapobiegać niezgodnemu z prawem przetwarzaniu danych.
