Jutro Komisja ma przyjąć wniosek w sprawie poprawy warunków pracy osób pracujących za pośrednictwem platform internetowych, opierając się na sprawozdaniu z własnej inicjatywy Parlamentu Europejskiego, przyjętym w dniu 16 września 2021 roku. Grupa Socjalistów i Demokratów była siłą napędową zapisania w prawie UE wzruszalnego domniemania stosunku pracy. Oznacza to, że osoby pracujące za pośrednictwem platform internetowych są co do zasady pracownikami posiadającymi wszelkie obowiązujące prawa w zakresie płacy, podatków dochodowych, ochrony socjalnej i ochrony zdrowia oraz bezpieczeństwa, zrzeszania się i negocjacji zbiorowych. Jeśli firmy platformowe nie zgodzą się na to, to do nich należeć będzie udowodnienie, że nie istnieje stosunek pracy z pracownikiem i że mają do czynienia z osobą rzeczywiście, a nie fikcyjnie samozatrudnioną. Już dziś co dziesiąty Europejczyk wykonuje pracę w ramach gospodarki platform internetowych, która w 2019 roku osiągnęła globalne obroty w wysokości 44 miliardów euro. Sześć milionów pracowników zarabia ponad połowę swoich dochodów dzięki pracy za pośrednictwem platform internetowych.
Eurodeputowana Agnes Jongerius, rzeczniczka Grupy S&D ds. zatrudnienia, powiedziała:
- To dobra wiadomość, że Komisja proponuje wreszcie nowe przepisy UE, aby lepiej chronić osoby pracujące za pośrednictwem platform internetowych. Uber, Deliveroo, Helpling, Amazon i inne firmy celowo błędnie klasyfikują swoich pracowników jako samozatrudnionych, aby odmówić im godnych warunków pracy i praw socjalnych. Ich model biznesowy pozwala jednym z najbogatszych firm na świecie czerpać korzyści i przenosić swoje ryzyko na pracowników i społeczeństwo. Chcemy wzmocnić pozycję osób pracujących za pośrednictwem platform internetowych i ich związków zawodowych. Rozwiązanie jest proste: osoby pracujące za pośrednictwem platform internetowych muszą być automatycznie uznawane za pracowników, co wiąże się ze wszystkimi wynikającymi stąd prawami. Chodzi o zagwarantowanie osobom pracującym za pośrednictwem platform internetowych praw, na jakie zasługują, takich jak godziwa płaca, ubezpieczenie społeczne i zwolnienie chorobowe. Podobnie jak wszyscy inni pracownicy, osoby pracujące za pośrednictwem platform internetowych muszą być również uprawnione do zrzeszania się i podejmowania negocjacji zbiorowych.
- Oczekujemy, że Komisja zajmie się również kwestią algorytmów używanych jako menedżerów; powinniśmy zapobiegać rozprzestrzenieniu się tego zjawiska w innych sektorach gospodarki. Używanie algorytmów jako menedżerów wiąże się z szeregiem problemów; nie tylko ze stresem, zagrożeniami dla zdrowia i bezpieczeństwa, spowodowanymi ciągłą kontrolą, automatycznym przydzielaniem zadań i presją pracy na czas. Wzywamy do otwarcia tej „czarnej skrzynki”, aby przyjrzeć się sposobowi przydzielania zadań i ustalania cen, a także, aby zapewnić możliwość sprawdzenia tego przez związki zawodowe oraz urzędy pracy i BHP. Chcemy ludzkiego nadzoru i odpowiedzialności. Algorytm zwalniający pracowników jest po prostu nie do przyjęcia. Pracownicy muszą być w stanie pociągać swojego kierownika do odpowiedzialności w przypadku zmiany warunków pracy. Aby zapewnić równe szanse, musimy traktować firmy platform jak wszystkie inne firmy. Osoby pracujące za pośrednictwem platform internetowych zasługują na godziwe i uczciwe warunki pracy.
- Czas na zmianę zasad gry gospodarki dzielenia się („gig economy”), aby położyć kres tej formie współczesnego niewolnictwa i zapewnić, aby nie rozprzestrzeniła się ona w innych sektorach zatrudnienia.
Eurodeputowany Pedro Marques, wiceprzewodniczący Grupy S&D ds. Europy socjalnej, powiedział:
- To takie wygodne: wystarczy jedno kliknięcie na naszych smartfonach, abyśmy mogli zamówić jedzenie lub przejazd. Ale aplikacje zgrabnie ukrywają prawdziwą historię osób pracujących za pośrednictwem platform internetowych, które zbyt często nie otrzymują godziwych zarobków i którym odmawia się ubezpieczenia społecznego, płatnego urlopu i przyzwoitych warunków pracy. Rewolucja cyfrowa wywraca nasz świat do góry nogami, zmieniając sposób, w jaki pracujemy, produkujemy, konsumujemy i żyjemy; musimy zapewnić, aby to nie pracownicy płacili za to cenę, poświęcając swoje ciężko wywalczone prawa.
- Firmy platformowe szeroko i zaciekle lobbowały za tym, aby zastopować to nowe prawo UE, które ma lepiej chronić osoby pracujące za pośrednictwem platform internetowych, zanim jeszcze zostało ono opublikowane. Będziemy uważnie obserwować, czy niniejszy wniosek nie zostanie osłabiony w najbliższych miesiącach, a także czy po jego przyjęciu będzie on ściśle stosowany przez firmy platformowe. Sposób, w jaki chronimy jedne z najbardziej wrażliwych osób w dzisiejszej gospodarce, wpłynie na kształt przyszłego społeczeństwa. Postęp technologiczny musi przekładać się na postęp społeczny dla wszystkich.
