Zrobiliśmy to! W trakcie negocjacji między Parlamentem Europejskim, państwami członkowskimi i Komisją osiągnęliśmy porozumienie polityczne w sprawie nowych, wiążących przepisów zapewniających odpowiedzialne postępowanie przedsiębiorstw.
Dyrektywa dotycząca należytej staranności w zakresie zrównoważonego rozwoju przedsiębiorstw będzie pierwszym aktem prawnym na świecie, który zobowiąże przedsiębiorstwa, zarówno w UE, jak i poza nią, do wzięcia odpowiedzialności za sposób produkcji, a także wpływ ich działań na prawa człowieka i środowisko; chodzi m. in. o pracę dzieci, wyzysk pracowników, zanieczyszczenie i utratę różnorodności biologicznej.
Jest to wielkie zwycięstwo Socjalistów i Demokratów, którzy ponad trzy lata temu rozpoczęli walkę w tej kwestii od sprawozdania Parlamentu z własnej inicjatywy. Zgodnie z porozumieniem, nowemu prawu będą podlegać zarówno przedsiębiorstwa z UE, jak i spoza UE, zatrudniające co najmniej 500 pracowników i osiągające określony obrót. Będą one musiały zidentyfikować, zapobiegać i naprawiać wszelkie powstałe szkody - m.in. szkody dla środowiska lub związane z niewolniczą pracą - w całym łańcuchu wartości ich działalności.
Lara Wolters, sprawozdawczyni Parlamentu Europejskiego ds. należytej staranności, powiedziała:
- Praca dzieci w Kongu przy wydobyciu kobaltu do naszych smartfonów, degradacja lasów deszczowych w Brazylii w celu uzyskania soi trafiającej do naszych supermarketów; to tylko dwa przykłady nieodpowiedzialnych praktyk biznesowych, które mają nadal miejsce w dzisiejszym świecie, ze szczególnie negatywnym skutkiem dla najbardziej bezbronnych osób.
- Nie możemy przymykać na to oczu, zwłaszcza, kiedy produkty ich łańcuchów dostaw trafiają do naszych supermarketów, naszych szaf lub smartfonów i komputerów, których używamy na co dzień.
- Jako Socjaliści i Demokraci, cieszymy się dzisiaj z tego, że ilekroć dostawca przedsiębiorstwa dopuści się wyzysku pracowników w swojej fabryce, będzie musiał podjąć działania, aby temu zapobiec, pod groźbą sankcji. Wielkim zwycięstwem jest także to, że ofiary nadużyć ze strony przedsiębiorstw będą mogły znacznie łatwiej uzyskać sprawiedliwość. Jako największy jednolity rynek na świecie UE ma władzę, aby naprawić uszkodzony łańcuch.
- Zgodnie z porozumieniem politycznym przedsiębiorstwa będą musiały opracować i przedłożyć plany transformacji klimatycznej zgodnie z celami porozumienia paryskiego, w tym konkretne cele i środki, które doprowadzą ich łańcuchy wartości do neutralności klimatycznej do 2050 roku w pięcioletnich etapach, poczynając od 2030 roku. To jedno z naszych największych zwycięstw!
- Wyrażamy ubolewanie z powodu tego, że sektor finansowy - banki, ubezpieczyciele i podmioty zarządzające aktywami - nie będzie miał takich samych obowiązków jak inne rodzaje firm w zakresie łagodzenia skutków.
Uwagi dla wydawców - główne osiągnięcia Grupy S&D:
· Nowymi przepisami objęte będą zarówno przedsiębiorstwa z UE, jak i spoza UE, zatrudniające co najmniej 500 pracowników i osiągające obrót w wysokości co najmniej 40 mln EUR.
· Przedsiębiorstwa będą musiały zidentyfikować skutki swojej działalności w całym łańcuchu, ustalić priorytety tych skutków, zapobiegać lub zaradzić im - np. poprzez zmianę praktyk zakupowych, wykorzystanie efektu dźwigni, zmianę działań biznesowych - i naprawić szkody wyrządzone ofiarom, m.in. poprzez rekompensatę finansową lub publiczne przeprosiny.
· Grzywny, w najwyższej wysokości minimum 5% obrotu firmy; przedsiębiorstwu można będzie także nakazać podjęcie działań lub zaprzestanie wykonywania działań (np. środki nakazowe).
· Na przedsiębiorstwa, które nie zastosują się do przepisów, zostaną nałożone sankcje; ofiary nadużyć korporacyjnych będą mogły znacznie łatwiej uzyskać sprawiedliwość na drodze sądowej lub za pomocą innych rodzajów środków zaradczych (w tym rekompensaty finansowej).
· Przedsiębiorstwa będą musiały zapewnić, aby ich łańcuchy wartości stały się neutralne klimatycznie do 2050 roku oraz powinny przedłożyć plany transformacji klimatycznej zgodnie z celami porozumienia paryskiego, w tym konkretne cele i środki, które doprowadzą ich łańcuchy wartości do neutralności klimatycznej do 2050 roku w pięcioletnich etapach, poczynając od 2030 roku.
· Ofiary szkód będą miały lepszy dostęp do wymiaru sprawiedliwości: organizacje społeczeństwa obywatelskiego i związki zawodowe będą mogły reprezentować ofiary w sądzie; sądy będą mogły nakazać przedsiębiorstwom ujawnienie dowodów; sądy będą mogły wydawać nakazy zaprzestania wyrządzania szkód.
Kolejne kroki
Porozumienie polityczne zostanie przyjęte w Komisji Prawnej (JURI) i poddane pod głosowanie podczas sesji plenarnej w 2024 roku.
