My, Socjaliści i Demokraci, nieustannie walczymy o silniejsze, bardziej ochronne i integracyjne środowisko cyfrowe w Europie. W ciągu ostatnich pięciu lat poczyniliśmy znaczne postępy w zapewnianiu Europejczykom możliwości nawigacji, konsumpcji i komunikacji online w łatwiejszy i bezpieczniejszy sposób w całej Unii. Niektóre z kluczowych osiągnięć obejmują akt prawny o usługach cyfrowych (DSA), który dotyczy rozprzestrzeniania się nielegalnych treści w Internecie; ustawę o rynkach cyfrowych (DMA), która promuje uczciwą konkurencję i przejrzystość w reklamie internetowej; oraz ustawę o sztucznej inteligencji (AI Act), która określa obowiązki w zakresie opracowywania systemów sztucznej inteligencji zorientowanych na człowieka oraz zapewnia przejrzystość i odpowiedzialność za treści generowane przez sztuczną inteligencję. Przepisy te są kluczowymi kamieniami milowymi, które lepiej chronią Europejczyków i pozwalają im czerpać korzyści z usług online w Europie.
Początek administracji Trumpa, styczniowe oświadczenie dyrektora generalnego Mety Zuckerberga w sprawie sprawdzania faktów oraz przemówienie wiceprezydenta USA Vance'a na temat dezinformacji na Monachijskiej Konferencji Bezpieczeństwa zapoczątkowały starcie z Unią Europejską. Bezpośrednie wezwania do zaprzestania stosowania DSA są pierwszym testem wiarygodności naszego najnowszego europejskiego zbioru zasad dotyczących technologii. Jak twierdziliśmy podczas debaty plenarnej w dniu 21 stycznia, Europa nie może ugiąć się przed oligarchami technologicznymi, gdy zagrożona jest nasza demokracja i praworządność. Komisja nie powinna bać się wykorzystać wszystkich dostępnych jej uprawnień, aby zagwarantować ochronę Europejczyków i poszanowanie naszych wartości.
DSA jest najbardziej zaawansowanym i ambitnym prawodawstwem, które nakłada na platformy mediów społecznościowych obowiązek moderowania ich treści online. Bardzo duże platformy internetowe (VLOP), takie jak X, Facebook i TikTok, mają obowiązek identyfikowania i analizowania ryzyka systemowego związanego z korzystaniem z ich usług oraz podejmowania odpowiednich środków łagodzących. VLOP muszą zapewnić przejrzystość swoich algorytmów, dając Komisji dostęp na żądanie w celu zapewnienia odpowiedniego i skutecznego egzekwowania przepisów. Nieprzestrzeganie DSA spowodowałoby nałożenie grzywny w wysokości do 6% ich światowych obrotów lub nawet zakazu, jeśli decyzja zostanie podjęta na szczeblu krajowym. Nadużywanie VLOP, czy to poprzez rozpowszechnianie dezinformacji, szkodliwych lub nielegalnych treści, czy też poprzez działania manipulacyjne lub obraźliwe, może zagrozić naszym europejskim demokracjom. Zasady DSA stanowią ochronę przed tymi zagrożeniami.
Komisja musi pilnie zakończyć swoje dochodzenia i podjąć niezbędne środki, które uzna za stosowne. Ponadto zwiększenie liczby pracowników Komisji odpowiedzialnych za egzekwowanie przepisów DSA i badanie naruszeń jest konieczne, aby zapewnić skuteczne egzekwowanie naszych zasad. Dzieci i młodzież są szczególnie narażone na negatywny wpływ dezinformacji, szkodliwych treści, mrocznych wzorców mediów społecznościowych, ale także sieci przestępczych wykorzystujących platformy mediów społecznościowych do rekrutacji i wykorzystywania nieletnich do działalności przestępczej, a nawet aktów terroru. Wzywamy również Komisję do przyspieszenia opracowania wytycznych dotyczących ochrony małoletnich na mocy ustawy o usługach cyfrowych, jako pierwszego kroku.
DMA może uzupełniać DSA w celu promowania uczciwej konkurencji i przejrzystości w reklamie cyfrowej. Oprócz art. 26 DSA dotyczącego przejrzystości reklam, DMA musi być w pełni egzekwowana, aby zapewnić, że dominujące platformy nie działają w nieuczciwy sposób na niekorzyść tradycyjnych mediów.
Ustawa o sztucznej inteligencji stanowi duży krok naprzód w regulowaniu treści generowanych przez sztuczną inteligencję i zabezpieczeniu zaangażowania Europy w godną zaufania i zorientowaną na człowieka sztuczną inteligencję. W miarę jak narzędzia oparte na sztucznej inteligencji stają się coraz bardziej powszechne, wyraźne oznakowanie i znak wodny syntetycznych treści mają zasadnicze znaczenie dla zapobiegania dezinformacji. Ustawa o usługach cyfrowych i sztucznej inteligencji powinna być w pełni wykorzystywana w celu zapewnienia ścisłej przejrzystości i obowiązków informacyjnych, umożliwiając obywatelom rozróżnienie między treściami autentycznymi a generowanymi przez sztuczną inteligencję w szybko zmieniającym się kontekście społecznym i geopolitycznym. Wreszcie, wkrótce obowiązujące rozporządzenie w sprawie reklamy politycznej stanowi kolejne istotne narzędzie do zwalczania manipulacyjnych praktyk reklamowych, wzmacniania odporności demokracji i przywracania równowagi w ekosystemie reklamy cyfrowej.
Ostatnie wydarzenia geopolityczne pokazują, że UE znajduje się na rozdrożu. Chociaż wzywamy Komisję Europejską do wykorzystania całego dostępnego jej arsenału prawnego, a w szczególności do szybkiego zakończenia trwających dochodzeń w sprawie X, Meta i TikTok - stosując zdecydowane i odpowiednie sankcje w przypadku naruszenia DSA - uważamy, że UE musi przeprowadzić szerszą refleksję, aby rozwiązać kilka obaw.
Obejmuje to między innymi strategię przeciwdziałania negatywnemu wpływowi mediów społecznościowych, zwłaszcza na zdrowie psychiczne i fizyczne użytkowników, w szczególności nieletnich, na nasze europejskie demokracje w ogóle, uczciwość wyborów i poufność komunikacji. Ponadto potrzebujemy lepszych umiejętności korzystania z mediów, aby pomóc ludziom w identyfikacji i dostępie do wiarygodnych, wysokiej jakości informacji.
Grupa S&D proponuje następujące dodatkowe rozwiązania w celu dalszej ochrony Europejczyków:
- Wzmocnienie ochrony osób fizycznych w Internecie za pomocą przyszłej ustawy o uczciwości cyfrowej: Wzywamy Komisję do szybkiego przedstawienia oczekiwanego aktu prawnego w sprawie uczciwości cyfrowej w celu zapewnienia Europejczykom dodatkowej ochrony przed zwodniczymi i uzależniającymi projektami, ciemnymi wzorcami, spersonalizowanymi praktykami ukierunkowanymi na słabe punkty oraz, bardziej ogólnie, cyfrową asymetrią, z jaką borykają się jednostki w świecie online. Fakt, że wniosku tego można spodziewać się dopiero pod koniec 2026 r., podważa pilność związaną z kryzysem zdrowia psychicznego wśród młodych ludzi i innymi problemami powodowanymi przez aplikacje mediów społecznościowych.
- Zbudowanie demokratycznej europejskiej platformy wiarygodnych wiadomości i informacji: Platforma ta scentralizowałaby istniejące treści z mediów publicznych i licencjonowanych nadawców w państwach członkowskich. Platforma, oparta na technologii tłumaczenia AI, służyłaby jako wspólny punkt dostępu do wspólnej bazy danych informacji w całej Europie i umożliwiłaby wszystkim obywatelom UE znalezienie wiadomości i innych treści tworzonych przez media finansowane ze środków publicznych i licencjonowane w ich własnym języku. Promowanie dostępu do mediów redakcyjnych w mediach społecznościowych jest ważne, ponieważ młodzi ludzie wykorzystują media społecznościowe jako główne źródło informacji. Powinniśmy nadal opierać się na wcześniejszych projektach pilotażowych, takich jak "Budowanie europejskiej przestrzeni publicznej", w ramach których badano współpracę z mediami i influencerami.
- Wspieranie alternatywy opartej na wartościach UE: Jak pokazano w Brazylii w przypadku X lub w USA w przypadku TikTok, państwa członkowskie mogą również zakazać platform mediów społecznościowych naruszających nasze prawo. Jeśli taka decyzja zostanie podjęta, my, Europejczycy, powinniśmy zapewnić naszym obywatelom alternatywę, aby umożliwić im dzielenie się swoimi pomysłami na bezpiecznych, bezstronnych i pełnych szacunku platformach internetowych. Można to osiągnąć poprzez: (1) zobowiązanie platform naruszających nasze prawo do sprzedaży swojej europejskiej działalności podmiotom z UE (za pośrednictwem partnerstwa publiczno-prywatnego) przed zastosowaniem zakazu lub (2) wspieranie powstawania i rozwoju europejskich konkurentów na rynku mediów społecznościowych dzięki sfederowanej i zabezpieczonej publicznej infrastrukturze cyfrowej. UE ma talent i zasoby, aby stworzyć takich konkurentów.
- Rozwinąć sfederowaną i zabezpieczoną publiczną infrastrukturę cyfrową opartą na europejskich standardach regulacyjnych: W oparciu o kompleksowe ramy regulacyjne, które są zgodne z europejskimi wartościami prywatności w fazie projektowania, przejrzystości, odpowiedzialności, rozszerzalności i konkurencji, możemy opracować sfederowaną i zabezpieczoną infrastrukturę cyfrową. Pozwoliłoby to UE odzyskać suwerenność cyfrową, wspierać konkurencję i zapewnić Europejczykom przejrzysty, interoperacyjny, odpowiedzialny i demokratyczny ekosystem cyfrowy. Aby to osiągnąć, potrzebowalibyśmy jasnej i opartej na dowodach definicji strategicznych technologii oraz oceny globalnych zależności, a także analizy możliwych przeszkód w rozwoju europejskich zdolności. Wezwalibyśmy do uruchomienia Funduszu Suwerenności Cyfrowej z budżetu UE, aby uwolnić niezbędne inwestycje w celu zbudowania europejskiego ekosystemu cyfrowego. Oprócz nowych inwestycji moglibyśmy wykorzystać zachęty do zamówień publicznych jako sposób na wzmocnienie inwestycji UE w europejską infrastrukturę cyfrową, taką jak operatorzy chmury.
- Zapewnienie przyszłości pluralizmu mediów i położenie kresu wyzyskującym modelom biznesowym: Rynek reklamy cyfrowej jest zdominowany przez garstkę gigantów technologicznych (Google, Meta i Amazon), którzy przechwytują od 80% do 90% globalnych przychodów z reklam cyfrowych. Dominacja ta podważa pluralizm mediów i osłabia tradycyjne media, które zapewniają niezależne i wysokiej jakości dziennikarstwo. Ponieważ użytkownicy coraz częściej korzystają z platform internetowych, a nie z zaufanych źródeł wiadomości, media prasowe mają trudności z zarabianiem na swoich treściach. Jednocześnie platformy te wykorzystują użytkowników poprzez inwazyjne profilowanie, wykorzystując dane osobowe, a nawet dane wrażliwe, do napędzania nieprzejrzystych algorytmów rekomendacji. Algorytmy te wzmacniają dezinformację, mowę nienawiści, radykalizację i szkodliwe treści, jednocześnie zamykając użytkowników w zamkniętych bańkach informacyjnych. Zagraża to umiejętności korzystania z mediów i zdolności Europejczyków do uzyskiwania dostępu do różnorodnych i wiarygodnych wiadomości. UE dysponuje narzędziami pozwalającymi zaradzić tej nierównowadze. Rygorystyczne i dobrze wyposażone egzekwowanie przepisów RODO i ePrywatności musi zapobiegać bezprawnemu wykorzystywaniu danych i zapewniać, że platformy naruszające prawo europejskie nie uzyskają nieuczciwej przewagi nad tymi, które szanują prawa użytkowników. Ostatecznie reklamy ukierunkowane muszą zostać zakazane, a dane wrażliwe nigdy nie mogą być wykorzystywane do celów komercyjnych. Egzekwując te zasady, możemy wyrównać szanse, przekierować przychody z reklam na wiarygodne dziennikarstwo i chronić wyborców przed manipulacyjnym wpływem.
- Zachęcanie państw członkowskich do inwestowania w inicjatywy w zakresie umiejętności korzystania z mediów i informacji oraz oferowanie ogólnounijnej koordynacji: Jak podkreślono w raporcie Niinistö na temat gotowości (2024), "aby zapewnić, że będziemy trzymać się razem podczas kryzysów, musimy również wzmocnić zdolność obywateli do rozpoznawania wiarygodnych źródeł informacji dotyczących reagowania kryzysowego oraz do odrzucania dezinformacji i zagranicznych manipulacji i ingerencji informacyjnych (FIMI)". Umiejętność korzystania z mediów jest niezbędną umiejętnością dla obywateli Europy, ponieważ błędne informacje i dezinformacja są szeroko rozpowszechniane na różnych platformach. Powinniśmy zapewnić, że w całej UE Europejczykom oferowane są wysokiej jakości szkolenia i kampanie informacyjne dotyczące umiejętności korzystania z mediów. Komisja powinna przyjrzeć się państwom członkowskim, które już z powodzeniem wdrożyły takie programy w swoich systemach edukacyjnych i umożliwić wymianę najlepszych praktyk.
- Stworzenie ponadpartyjnej koalicji w celu przedstawienia konkretnych propozycji: Europejskie podejście do mediów społecznościowych oparte na zasadach znajdzie się pod ogromną presją geopolityczną. Koalicja ta może być forum dla proeuropejskich decydentów politycznych, organizacji społeczeństwa obywatelskiego i podobnie myślących ekspertów, a nawet podmiotów lokalnych (miast, służb publicznych itp.), aby dalej zastanawiać się i podejmować konkretne inicjatywy mające na celu rozwój polityki UE w tych kwestiach.
