Πολλοί θεωρούν τη Φρανκφούρτη ως το οικονομικό κέντρο της ΕΕ και, ως εκ τούτου, ως την οικονομική της καρδιά. Το ίδιο μπορεί να πει κανείς και για τις εθνικές μας πρωτεύουσες και για δύο ή τρεις από τις μεγαλύτερες πόλεις κάθε κράτους μέλους. Πράγματι, ο περισσότερος ισπανικός πλούτος είναι συγκεντρωμένος στη Μαδρίτη και τη Βαρκελώνη. Εξαρτάται όμως το μέλλον της ΕΕ αποκλειστικά από αυτές;
Εμείς, οι Σοσιαλιστές και οι Δημοκράτες, είμαστε πεπεισμένοι ότι αυτό δεν είναι -και δεν μπορεί να είναι- η περίπτωση. Στην πραγματικότητα, η Ισπανία θα είναι μια επιτυχημένη κοινωνία όταν ξεκλειδώσουμε το σύνολο του δυναμικού του έθνους μας - από τη Μαδρίτη μέχρι τις εξόχως απόκεντρες περιοχές, όπως τα Κανάρια Νησιά και οι αγροτικές περιοχές της Μούρθια. Το ίδιο ισχύει ασφαλώς και για την ΕΕ - από τη Φρανκφούρτη μέχρι τις βορειότερες περιοχές της Φινλανδίας και τις περιοχές που πλήττονται από την κλιματική κατάσταση έκτακτης ανάγκης που ζούμε, ιδίως τα χωριά και τις μικρές πόλεις που υποφέρουν από καταστροφικές πυρκαγιές και πλημμύρες στην Πολωνία, την Κροατία και την Ελλάδα.
Η ΕΕ γεννήθηκε ως ένα σχέδιο με κοινωνική καρδιά. Έτσι, μπόρεσε να πείσει τους πολίτες της ότι δεν ήταν κάτι αφηρημένο, αλλά -αντίθετα- κάτι που είχε μεγάλο όφελος για τον καθένα τους προσωπικά. Πρώτα - από τα ερείπια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και για άλλη μια φορά - μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου. Μια από τις καλύτερες ενσαρκώσεις όλων αυτών ήταν και παραμένει η πολιτική συνοχής. Εκατομμύρια Ευρωπαίοι βρήκαν δουλειά σε ΜΜΕ που υποστηρίχθηκαν από τα κονδύλια της συνοχής, τα παιδιά μπόρεσαν να παραμείνουν σε σχολεία, σώθηκαν ζωές σε νοσοκομεία που χτίστηκαν με χρήματα από τις πολιτικές συνοχής και οι άνθρωποι χρησιμοποίησαν τις υποδομές της ΕΕ που βελτιώθηκαν με αυτά τα μέσα για να πάνε σε αυτά τα σχολεία και νοσοκομεία.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε πρόσφατα την 9η έκθεσή της για την οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή, δίνοντάς μας την ευκαιρία να κάνουμε έναν απολογισμό και να συνοψίσουμε τους βασικούς παράγοντες όσον αφορά αυτή τη σπουδαία ευρωπαϊκή πολιτική.
Πρώτα απ' όλα, πρέπει να το πούμε δυνατά: μην σκοτώσετε την πολιτική συνοχής! Ορισμένες ομάδες στα δεξιά του πολιτικού φάσματος της ΕΕ θέτουν ανοιχτά υπό αμφισβήτηση την αναγκαιότητα αυτού του σημαντικού επενδυτικού μέσου. Χειρότερα - πάνω σε αυτό - έρχεται η ανησυχητική τάση να αφαιρούνται χρήματα για άλλες νόμιμες και πιεστικές ανάγκες που αντιμετωπίζει η Ένωση μας. Είναι αλήθεια ότι η οικονομική ανάκαμψη από την πανδημία, η ενεργειακή κρίση και όλες οι άλλες συνέπειες από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία απαιτούν αναμφίβολα τη χρήση χρημάτων της ΕΕ. Ωστόσο, για την Ομάδα S&D αυτό δεν μπορεί -κατά κανόνα- να γίνει με κόστος την εξάντληση των ταμείων συνοχής που αποσκοπούν σε επενδύσεις για το μέλλον. Στην πραγματικότητα, αυτό είναι το πρώτο μέρος που σκέφτονται οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής από τη δεξιά όταν πρόκειται να βρουν χρήματα για την αντιμετώπιση κάθε μεγάλης κρίσης που αντιμετωπίζουμε. Αυτό οφείλεται εν μέρει στη λανθασμένη παραδοσιακή πεποίθηση ότι η πολιτική συνοχής είναι μια πολιτική εξοικονόμησης για ορισμένα κράτη μέλη και μια πολιτική δαπανών για τα υπόλοιπα. Ένα παράδειγμα μιας win-win κατάστασης για τους Πολωνούς εργαζόμενους και τους Βούλγαρους πολίτες: είναι αλήθεια ότι τα νέα τραμ στη Σόφια χρηματοδοτήθηκαν από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης. Αλλά είναι επίσης αλήθεια ότι αυτά τα τραμ κατασκευάστηκαν και παραδόθηκαν στη Σόφια από μια πολωνική εταιρεία στην πόλη Bydgoszcz.
Δεύτερον, θα πρέπει να συνεχίσουμε να χρησιμοποιούμε το ΑΕΠ ως μοναδικό δείκτη για το αν μια περιοχή χρειάζεται χρήματα της ΕΕ για την ανάπτυξή της; Αυτό είναι ένα ερώτημα που πρέπει να συζητήσουμε για το μέλλον της πολιτικής συνοχής. Εκτός από το ΑΕΠ, θα πρέπει επίσης να καθορίσουμε ένα σύνολο δεικτών που να λαμβάνουν υπόψη κοινωνικοοικονομικές πτυχές όπως το ποσοστό ανεργίας, το επίπεδο εκπαίδευσης και η πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη; Και τι θα λέγατε να προσθέσετε κλιματικές και περιβαλλοντικές πτυχές, όπως το πόσο μια περιοχή είναι εκτεθειμένη στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και ποιες είναι οι ανάγκες προσαρμογής της στην αλλαγή αυτή; Οι περιφέρειές μας διαφέρουν πολύ και το ίδιο ισχύει και για τις ανάγκες τους- το να βασίζονται όλα αποκλειστικά στο ΑΕΠ μπορεί να μην είναι η καλύτερη λύση στο μέλλον.
Τρίτον, συχνά παρατηρείται ότι οι μητροπολιτικές περιοχές των μεγάλων ευρωπαϊκών πρωτευουσών περιβάλλονται από ευάλωτες περιοχές με αδύναμους κοινωνικοοικονομικούς δείκτες. Πρόκειται για αυτό που ονομάζουμε ενδοπεριφερειακές ανισότητες. Το ζήτημα αυτό πρέπει να αντιμετωπιστεί από τη μελλοντική πολιτική συνοχής μέσω της κινητοποίησης του οικονομικού δυναμικού παντού και της δημιουργίας ποιοτικών θέσεων εργασίας.
Τέταρτον, τι θα γίνει με τη μεγαλύτερη συμμετοχή των τοπικών και περιφερειακών κυβερνήσεων στη λήψη αποφάσεων, την εφαρμογή και την παρακολούθηση της χρήσης των κονδυλίων; Αυτός θα ήταν ένας καλύτερος τρόπος για να επενδύσουμε πιο έξυπνα, να αυξήσουμε την απορρόφηση των κονδυλίων της ΕΕ και να φέρουμε το αποτέλεσμα πιο κοντά στα πραγματικά προβλήματα των πολιτών.
Πέμπτον, το πιεστικό ζήτημα της ερήμωσης. Η πολιτική συνοχής πρέπει να επενδύσει στο ανθρώπινο κεφάλαιο- να διασφαλίσει το δικαίωμα των ανθρώπων να παραμείνουν στις περιφέρειές τους, εξισορροπώντας έτσι την ανάπτυξη μεταξύ των περιφερειών της ΕΕ. Η παροχή συνδεσιμότητας, όπως συνδέσεις υψηλής ταχύτητας στο διαδίκτυο, μεταξύ άλλων σε ορεινές και αγροτικές περιοχές, έχει καθοριστική σημασία. Μετά από χρόνια εστίασης των προσπαθειών μας στις αστικές περιοχές, είναι πλέον καιρός να διευρύνουμε την εστίαση και να δώσουμε στην Εδαφική Ατζέντα 2030 για την ΕΕ σημαντικό ρόλο, όπως απαίτησε πρόσφατα το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Όλα αυτά τα ζητήματα έχουν τεθεί στο τραπέζι. Οι Σοσιαλιστές και οι Δημοκράτες έχουν τις απαντήσεις και πιστεύουμε ότι το να μην αφήσουμε κανέναν πίσω δεν είναι απλώς ένα σύνθημα. Είναι μια πολιτική ατζέντα που είμαστε έτοιμοι να υλοποιήσουμε. Αν η ΕΕ αποτύχει στην πολιτική συνοχής, αυτό θα είναι ένα ασυγχώρητο δώρο στην ακροδεξιά.
Ο Marcos Ros Sempere είναι Ισπανός βουλευτής της Προοδευτικής Συμμαχίας των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Είναι ο εκπρόσωπος της ομάδας στην επιτροπή περιφερειακής ανάπτυξης του ΕΚ.
